Masz nieprawidłową cytologię? Zobacz, co to znaczy i co należy dalej robić

Badanie cytologiczne jest jednym z najważniejszych badań przesiewowych, które umożliwiają szybkie wykrycie zmian nowotworowych szyjki macicy. Cytologię warto wykonywać raz w roku, w celu kontroli stanu zdrowia. Nie zawsze jednak wynik wychodzi prawidłowy, nie jest to jednak jednoznaczne z chorobą nowotworową. W takiej sytuacji konieczne jest wykonanie dodatkowych badań diagnostycznych, takich jak kolposkopia.

Cytologia – co to jest za badanie i kiedy należy je robić?

Rak szyjki macicy w ponad 90% przypadków jest powodowany przez nieleczone zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV. Do zakażenia HPV dochodzi zazwyczaj podczas kontaktów seksualnych. Istnieje wiele szczepów tego wirusa, część z nich szybko znika z organizmu. Niestety kilka szczepów jest zjadliwych i nieleczone mogą prowadzić do rozwoju nowotworów. Cytologia jest prostym i nieinwazyjnym badaniem, które umożliwia wczesne wykrycie zmian spowodowanych zakażeniem HPV.

Wyniki cytologiczne mogą być jednak dla pacjentek niezrozumiałe. Często wynik cytologii, który nie jest w 100% prawidłowy, może wywołać lęk i obawę. Warto wiedzieć, że nieprawidłowy wynik cytologii nie zawsze jest jednoznaczny z potwierdzeniem nowotworu. Niezbędna jest jednak pogłębiona diagnostyka, która obejmuje takie badania, jak:

kolposkopia;
USG przezpochwowe;
testy DNA HPV (HR);
wyłyżeczkowania jamy macicy oraz szyjki macicy;
pobranie wycinków z części pochwowej macicy.

Co oznacza wynik cytologii?

W Polsce zaleca się klasyfikować wyniki wymazów, na podstawie opisowego systemu Bethesda (TBS). Choć nadal bywa stosowana pięciostopniowa skala Papanicolau (PAP). Zwraca się coraz częściej uwagę, że taka informacja może być zbyt mało precyzyjna dla lekarza.

Skala Papanicolau (PAP) jest podzielona na V grup:

Grupa I – wynik cytologii w 100% prawidłowy, komórki są prawidłowe.
Grupa II – w pobranym materiale nie stwierdza się komórek nieprawidłowych, dysplastycznych, czy nowotworowych. Nie ma podejrzenia nowotworem. Widoczne są jednak komórki zapalne oraz pochodzące z procesów regeneracyjnych. Co może świadczyć o innych zaburzeniach.
Grupa III – stan przednowotworowy, w wymazie są widoczne komórki z cechami dysplazji. Pojawiające się w III grupie zmiany są dodatkowo opisywane za pomocą systemu TBS.
Grupa IV – w wymazie uwidocznione są komórki o cechach raka płaskonabłonkowego przedinwazyjnego – to stan nowotworowy przedinwazyjny.
Grupa V – to stadium najbardziej zaawansowane choroby, w pobranym materiale uwidocznione są komórki nowotworu złośliwego.

W przypadku uzyskania nieprawidłowego wyniku, niezbędna jest pogłębiona diagnostyka.

Kolposkopia – na czym polega badanie?

Kolposkopia to nieinwazyjne i bezbolesne badanie, umożliwiające dokładną obserwację powierzchni szyjki macicy, dolnej części jej kanału, pochwy oraz sromu. Kolposkopia pozwala na wykrycie wczesnych zmian przednowotworowych, takich jak wczesna postać raka szyjki macicy, czy też objawy infekcji wywołanej wirusem HPV.

Badanie wykonuje się z zastosowaniem kolposkopu – jest to nowoczesny mikroskop optyczny powiększający obraz nawet 50-krotnie. Dzięki temu lekarz może dokładnie obejrzeć nie tylko komórki nabłonka, lecz również znajdujące się w błonie naczynia krwionośne, ich stan, budowę i przejrzystość. Po wprowadzeniu kolposkopu i przeprowadzeniu pierwszej obserwacji lekarz oczyszcza z wydzieliny pochwowej szyjkę macicy i dokonuje drugiej obserwacji. Ostatnia obserwacja jest przeprowadzana po wprowadzeniu roztworu 3% kwasu octowego lub 5% kwasu mlekowego, w celu lepszego uwidocznienia ewentualnych zmian.

W przypadku wykrycia zmian lekarz pobiera wycinek do badania. W takiej sytuacji podawane jest pacjentce znieczulenie miejscowe.

Kolposkopia trwa zazwyczaj kilkanaście minut i pozwala dokładnie zbadać ewentualne zmiany oraz odrzucić lub potwierdzić istnienie choroby.

Jakie leczenie zostanie wdrożone w sytuacji wykrycia zmian nowotworowych?

Nowotwór jest diagnozowany jedynie w 2% wypadków. W takim przypadku niezbędna jest dokładna diagnostyka mająca na celu określenie rodzaju nowotworu oraz jego stadium, a następnie wdrożenie właściwego leczenia. Na początkowych etapach choroby, wykonywane są:

Zabieg laserowy usunięcia komórek nowotworowych;
Zastosowanie kriochirurgii – czyli zamrażanie komórek rakowych oraz przedrakowych;
Wykorzystanie pętli diatermicznej;
Usunięcie fragmentu szyjki macicy.

Jeśli choroba jest bardziej zaawansowana, a komórki nowotworowe naciekają na głębsze tkanki lub sąsiadujące narządy, stosowane są:

Histerektomia – czyli usunięcie macicy z szyjką macicy, w niektórych przypadkach również trzon macicy, oraz części pochwy;
Radioterapia – to usuwanie zmian nowotworowych z wykorzystaniem wysokich dawek promieniowania.
Chemioterapia – to leczenie przeciwnowotworowe z pomocą specjalnych leków niszczących komórki rakowe.